اشکانیان و ساسانیان

Question

با سلام و عرض ادب بنده ارمان ذوالفقاری دانشجوری رشته مهندسی شهرسازی هستم و یک سوال در باره تاریخ سلسله های ایران برام به وجود اومده که خیلی نیاز دارم تا یه تاریخ دان حرفه ای به سوالم پاسخ بده . سوال اینه که ما میدونیم که سلسله اشکانیان طولانی ترین سلسه تاریخ ایران بوده و مهمترین دلیلش هم وجود نوعی انتخابات برای انتخاب پادشاه بوده .یعنی (اگه اشتباه نکنم) اشرافیان ایلی با انتخابات پادشاه را مشخص میکردند  دیگه پادشاهی به صورت مروثی نبوده واز طرفی در این دوره عدالت اجتماعی وجود داشته و همه این موارد در طولانی بودن این حکومت نقش داشتند . این وضعیت که به نظر یک نوع حکومت ایده ال بوده و خیلی عالی به نظر میرسید پس چطور میشه که بعد از ان سلسله ساسانیان روی کار می ایند و یک شیوه حکومتی کاملا مخالف و برعکس با اشکانیان ایجاد میکنند( حکومت کاملا دینی زرتشتی که پادشاه رو از طرف خدا میدانستند و دیگر خبری از انتخابات نبود و اختلاف طبقاتی هم چنان به وجود امد ) و این که اصلا از کجا این سلسله بزرگ نابود میشه و سلسله ساسانیان به وجود میاید و چرا ساسانیان مثل اشکانیان عمل نکردند . این سوال من هست و منتظر یک توضیح مفصللل از طرف شما تاریخ دان عزیز هستم و امید وارم هر چه زود تر جوابتان را عرض کنید  با تشکر

Answer 1

نام اشکانیان از نام بنیان گذار و نخستین پادشاه این دودمان یعنی اَشک یا اَرَشک یا آرشاکِس بود گرفته شده است و در اصل اشکانیان =اَرشکیان یا آرشاکیان بوده است و البته اروپایی ها امروزه هم به اشکانیان آرساسید ها میگویند که آرساسید=آرشاکید هست و احتمالا خود اشکانیان هم خودشان را اشکانیان یا آرشاکیان مینامیدند کلمه اَرَشک از کلمه آرش کماندار یا آرخش یا آرشاخس کماندار معروف گرفته شده است که از روی محبت تمام انرژی اش را برای پرتاب تیر از کمان گذاشت و کلمه عشق (اِرِشخ) نیز همچون ارشک از همین آرش کماندار گرفته شده است..... طبق سخن استرابون (۲۰۰۰سال پیش) اَرَشک یا اَشک یا آرشاک رئیس طایفه ای به نام پَرنی یا پارنی بود طایفه پرنی یک طایفه آریایی و یکی از چندین طایفه ای بود که در کنار یکدیگر قبیله ای بزرگتر به نام قبیله داهه یا اتحادیه داهِه را تشکیل می‌دادند ،طوایف داهه ها از تاجیکستان امروزی تا ترکمنستان و ازبکستان زندگی میکردند و بیشتر چادر نشین بودند سرانجام آرشک به ریاست طایفه پرنی که در آن زمان در نواحی تاجیکستان تا ترکمنستان می‌زیستند رسید و...اما گروهی نیز ارشک را از نسل حاکم پارسی ایالت پارت میدانند که یک بازمانده از نسل شاهان هخامنشی بود و...ارشک نخستین پادشاه اشکانی بود........ زبان داهه ها به گفته هرودوت پدر تاریخ (۲۵۰۰سال پیش) نیمه مادی و نیمه سکایی بوده است ، نژاد و ریشه داهه ها به گفته هرودوت از نسل پارسی ها بوده است او می گوید پارسیان شش قبیله شهری و چهار قبیله چادر نشین دارند و داهه ها یکی از این چهار قبیله چادر نشین پارسی هستند و زندگی چادر نشینی دارند و آنها را در کنار دروپیک ها و پاسارگاد ها و مرفه ها و دژوسی ها و ساگرت ها و... می آورد و به علاوه آریان مورخ یونانی دیگر( حدود ۱۹۰۰ سال پیش) که در زمان اشکانیان می زیسته میگوید پادشاهان اشکانی از نسل اردشیر هخامنشی (ارتخشتر هخامنش) هستند ، همچنین شاهان اشکانی خود را پارسی میدانستند و این موضوع حتی در آثار یا سکه های به جامانده از آنها نیز پیدا هست ، اما شاید استرابون داهه ها را سکایی نامیده است که شاید بخاطر همسایگی داهه ها با سکاها یا شباهت های زبانی داهه ها با سکاها دچار این اشتباه شده است ، پس ما با چهار سخن روبرو هستیم هرودوت و شاهان اشکانی که قدیمی تر و معتبر ترند و همچنین آریان که میگویند اشکانیان پارسی بودند و استرابون که آنها را از سکاهای ایرانی زبان می داند اما اولا هرودوت با آنکه در یک کتاب با جزئیات کامل از همه قبایل سکا ها حرف میزند اما از سکاهایی به نام داهه یا دایی یا حتی شبیه اینها حرفی نمی‌زند و داهه ها را سکایی نمیداند که با دقت و تسلط هرودوت پدر علم تاریخ بر این موضوع به طور آشکار می‌شود دانست که از نظر هرودوت سکاهایی به نام‌ داهه ها یا دایی ها وجود نداشته است و از نظر او دایی ها یا داهی ها پارسی بودند هرودوت داهه ها را دایی یا دائویی(داهویی) می نامد که می دانیم گونه ای دیگر از شکل یونانی تلفظ داهی یا داهویی یا داهیک یا داییک و...هست و اگر داهیک ها سکایی بودند محال بود هرودوت در کتاب مربوط به سکاهایش از آنها به عنوان یک قبیله سکایی نامی نَبَرَد و البته باید دانست داهه ها با دانو ها که در سرزمین هایی بسیار دور دست و دیگر مي زیستند کاملا متفاوت هستند و فرق می کنند و تفاوتشان بسیار واضح هست و خود اشکانیان هم که پیروز جنگ بودند مسلما رودربایستی یا ترسی نسبت به دیگران نداشتند که سببی برای پنهان کردن هویتشان شود همچنین شاهنامه ، ابوریحان بیرونی و مسعودی و...نیز ریشه شاهان اشکانی را به داریوش هخامنشی و سپس به کی قباد می رسانند البته باید در نظر داشت پارنی ها خود بخشی از پارت ها بودند و در پارت ها آمیخته شده بودند و همچنین در عین حال از همسایگی با سکا ها از آنها در شیوه لباس پوشیدن و سخن گفتن تاثیراتی پذیرفته بودند اما این که هرودوت با تیز بینی داهه ها را توضیح داده و سکایی ندانسته آنهم با آنکه در یک کتاب کامل با جزئیات از سکاها سخن گفته ولی داهه ها را جزو قبایل سکایی یا حتی ماد یا پارتی نیاورده و آنها را در کنار قبایل پارسی گذاشته است آنهم زمانیکه داهه ها قدرت سیاسی نداشتند خود نشان دهنده ریشه حقیقی داهه ها و طایفه پارنی (فره نیا یا پار +نیا) و اشکانیان هست........در باب زبان داهه ها باید گفت که منظور هرودوت از زبان نیمه مادی و نیمه سکایی زبانی شبیه به زبان تاجیک های کهن هست زیرا داهیک = تاجیک ، باید دانست که تمامی سکاها به زبان های ایرانی سخن میگفتند و ماد ها نیز زبانی ایرانی داشتند و همچنین داهیک های پارسی که در همسایگی سکاها و در نزدیکی ماد ها بودند عجیب نیست که زبانشان هم شبیه مادها و سکاها باشد ، از زبان اشکانیان علاوه بر سنگ نوشته های گوناگون امروزه کتیبه هایی در تورفان چین بدست آمده که به زبان‌های پهلوی اشکانی ، خوارزمی ، پارسی میانه و مانوی هست که همه آنها به زبان‌های ایرانی هستند زیرا مرز های شرقی اشکانیان تا تورفان چین می‌رسیده است ...... نام داهه از کلمه دهگان یا دهقان (زمین دار بزرگ) یا شماره دَه(شاید منظور یکی از دَه طایفه پارسی باشد) گرفته شده است ، شاهان اشکانی( واحتمالا همه مردم داهه و مردم پارتی) دین مهرپرستی داشتند و میترا را به عنوان خدا می پرستیدند هرچند در امپراتوری اشکانی ادیان زرتشتی و مسیحی و بین النهرین و یهودی و...نیز پیروانی داشتند ..... داهه ها تیراندازان خوبی بودند و در جنگ های گوناگون به پشتیبانی هخامنشیان می‌رفتند و در آخرین نبرد بین هخامنشیان و یونانی ها نیز داهه ها برای حفظ امپراتوری هخامنشی بسیار کوشیدند اما سرانجام پس از شکست آخرین پادشاه هخامنشی یعنی داریوش سوم یونانیان توانستند بسیاری از داهیگ ها را نابود کنند به طوری که در نهایت از همه طوایف داهه تنها سه طایفه پیسوری ، زانتی و پَرنی باقی ماندند تا آنکه اَرَشک به ریاست طایفه پَرنی انتخاب شد و با متحد کردن بازماندگان داهه اتحادیه ای بر ضد یونانی ها ایجاد کرد که سرانجام منجر به تاسیس پادشاهی اشکانیان شد ، نام های پادشاهان اشکانی یعنی ارشک (آر یا اِر + شَک یا شه =شاه در زبان نیمه ماد ونیمه سکایی داهه ها شَک یا شاک تلفظ میشده است هرچند شاک به معنی بزرگ یا رئیس هم می تواند باشد ) ، مهر داد (میترا داد ) ، تیرداد ، گودرز ،سینَه دروک( سینه درنده یا درنده سینه البته امروزه نیز در لهجه تاجیکی سینِه را سینَه تلفظ می‌کنند) ،بهنام ،میلاد(میل یا مهر یا میترا + آد یا آمد ) ، بلاش ، خسرو و... همگی پارسی هست و آریایی هست ، حکومت اشکانیان بدون اتحاد داهه ها با پارت ها شکل نمی گرفت زیرا قبایل پارتی اسپهبد ، سورن، مهران و... بودند که توانستند با نیروی جنگی خودشان یونانیان را نابود کنند در واقع پارت ها نیروی جنگی اشکانیان بودند مثل قبیله پارتی سورن که سورنا فرمانده ارتش ایران از آن بود همچنین قبیله پارتی سورن مراسم انتخاب پادشاه و تاجگذاری را نیز بر عهده داشت و پر نفوذ ترین خاندان های اشکانی به حساب می آمد، حکومت اشکانیان ملوک الطوایفی بود و شامل یک پادشاه و چندین شاه نشین می شد ، استرابون ارشک را از پرنی و داهیک ها دانسته است هر چند که این موضوع می‌تواند اینگونه هم باشد که ارشک از قبیله پارتی سورن بوده است زیرا با نفوذ و قدرت سورن ها و اینکه آنها پادشاه را انتخاب می کرده اند احتمال این مورد نیز وجود دارد......امروزه بازماندگان داهیک ها در تاجیکستان و بعضی دیگر از کشور ها مثل چین و ازبکستان و افغانستان ‌زندگی میکنند و به عنوان مردم قوم تاجیک و فارس زبان شناخته می‌شوند در واقع داهی در زبان پهلوی اشکانی انتهایش گ یا ک می گیرد و میشود داهیگ یا داهیک ، مثل پارسیک و... و داهیک =تاجیک هست که به مرور زمان د به ت و همچنین ه به ج تبدیل شده است که این تبدیل ها طبیعی هست .