زبان لُری توسط مردم ساکن و مهاجر منطقه بزرگی در غرب و جنوب ایران، حداقل از نیمه جنوبی استان همدان، استان لرستان، استان خوزستان، استان ایلام، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، استان فارس، استان بوشهر و استان اصفهان تکلم میشود. این زبان در کنار فارسی به شاخه جنوبی زبانهای ایرانی غربی تعلق دارند.[۶] گویشهای لری خود به دو گروه متمایز متناظر با تمایز بین لر بزرگ و لر کوچک تقسیم میشوند.[۶]
این گویشها نزدیکترین گویشهای ایرانی به زبان فارسی هستند.[۷] زبان لری همانند زبان فارسی نوادهای از زبان پارسی میانه است. [۸] و واژههای آن همانندی بسیاری با فارسی دارد.[۸] ریشه زبانهای ایرانی، لری-بختیاری و سایر گویشهای لری مانند زبان فارسی به پارسی میانه و از طریق پارسی میانه به پارسی باستان برمیگردد.[۹]
ویژگیهای زبان لری نشان میدهد که چیرگی زبانهای ایرانی در منطقه کنونی لرستان در تاریخ باستان از سوی ناحیه پارس صورت گرفته و نه از سوی ناحیه ماد.[۱۰][۱۱] این در حالی است که برخی گویشهای زبان لری مانند لری خرمآبادی تحت تاثیر زبان کردی قرار گرفتهاند.[۱۲][۶] زبانشناسانی دیگر لری را یک پیوستار زبانی از گویشهای ایرانی جنوب غربی بین گونههای فارسی و کردی دانستهاند،[۸] که میان مردم لُر در غرب و جنوب غرب ایران رایج است و خود از گویشهای مختلف تشکیل شده و در دو سوی پیوستار با انواعی از زبانهای کردی و فارسی شانهبهشانهاست.[۸] به عبارت دقیقتر این خانواده یک گروه جدا اما مرتبط از چند زیرگروه پیوسته از ایلها و طایفههاست، که شناختهشدهترین این گروهها عبارتند از لر کوچک، لر بزرگ، بختیاری، بویراحمد، کهگیلویه و ممسنی.
,منبع:
[۶] LORI DIALECTS»[12][10][9][7] (انگلیسی). دانشنامه ایرانیکا. بایگانیشده از نسخهٔ اصلی در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۴. بازبینیشده در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۴.
[۸] [ Erik John]. Update on Luri: How many languages?. Journal of the Royal Asiatic Society (Third Series)، 02, Jul 2003. 171-197. بایگانیشده از نسخهٔ اصلی در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۴. بازبینیشده در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۴.
[11] Houtsma، M. T. Encyclopaedia of Islam. ج. V. London: Routledge & Kegan Paul، 1987. 41. شابک ۹۰-۰۴-۰۸۲۶۵-۴.