رخشای اولین دستیار هوش مصنوعی ایرانی رخشای اولین دستیار هوش مصنوعی ایرانی
ایران باستانبانوان افتخار آفرین ایران زمینحکومت هخامنشیان

آرتمیس (ارتمیس یکم)

آرتمیس

بررسی ریشه نام آرتمیس (آرتمیز،آرتمیشیا،آرتمیژ) و معرفی این قهرمان دریاسالار ایرانی

 ریشه ی نام این بانو از واژه‌های ایرانی آرتا، آرت، آرته (از اوستایی یا پارسی کهن) که می‌تواند به بزرگ، خوب، پاک واژه‌شناسی شود، گرفته شده‌باشد. بنابر این واژه‌شناسی آرتمیس می‌تواند «بانوی پاک، بزرگ، …» باشد.

Anthon, ‎Charles. “Artemis”. In A Classical dictionary. Harper & Brothers. p.210.

حتی در ویکیپدیا انگلیسی:# هم که به معرفی آرتمیس (الهه یونان باستان) که در اسطوره های یونانی آمده است ریشه نام این اسطوره را فارسی میداند:

نام آرتمیس (اسم، زنانه) است منشاء و ریشه های ناشناخته و نامشخص [۷] [۸] اگر چه آنهایی مختلف ارائه شده است. [۹] [۱۰] به عنوان مثال با توجه به Jablonski، [۱۰] به نام نیز Phrygian و می تواند “در مقایسه با وجه تسمیه سلطنتی Artemas از گزنفون به گفته چارلز آنتون ریشه اولیه به نام احتمالا با منشا فارسی از آرتا * هنر *، آرته. *، .. همه به معنی بزرگ، عالی، مقدس، ..

The name Artemis (noun, feminine) is of unknown or uncertain origin and etymology[7][8] although various ones have been proposed.[9][10] For example according to Jablonski,[10] the name is also Phrygian and could be “compared with the royal appellation Artemas of Xenophon. According to Charles Anthon the primitive root of the name is probably of Persian origin from arta*, art*, arte*,..

شرح حال بانو آرتمیس:

این بانو در سال ۴۸۰ پیش از میلاد مسیح با پنج رزمناو سنگین تریوم و هشت هزار سپاهی پیاده مرکب از هشت هنگ و دو گردان ششصد نفره از نیروهای زبده گارد جاویدان که توسط خشاریارشاه برای محافظت از ملکه آرتمیس اعزام شده بودند در جنگ سالامیس شرکت کرد.

Schmitt، Rüdiger. «ARTEMISIA». Encyclopædia Iranica، August 15, 2011. بازبینی‌شده در ۲۰۱۲-۰۳-۲۹.

در دورهٔ هخامنشی این بانو ساتراپی کاریا را برعهده داشته‌است. در آن هنگام کاریا یکی از ساتراپهای ایران به شمار می‌رفته‌است. هرودوت که خود نیز از اهالی هالیکارناس بوده، حیرت و شگفتی خود را از شرکت این بانو در جنگهای ضد یونان پنهان نکرده‌است. بنابر گفتهٔ هرودوت هیچ کدام از فرماندهان تابع ایران به اندازهٔ او به خشایارشا رأی صائب ارائه نداده و راهنمایی گرانبها نکرده‌است.

هرودوت. ص ۳۸۲

ایرانیان که شاهد دلاوری بانوی زیبای ارتش خویش بودند به جوش خروش درآمده و دلیرانه میجنگیدند تا مبادا به بانو آسیب برسد مخصوصا دو گردان محافظ جان ملکه که از سپاه جاویدان بودند آنچنان دلاوری کردندکه ملکه نیز تهیج شد و این دلاوری باعث محبویبت وی تا زمان حاضر نیز شده است.
دلاور ترین فرمانده ایرانی که ضمن اینکه شکست فاحشی بر یونانیان وارد کرد قوای دریایی فنیقیه را که از نبرد فرار میکردند و در خطوط دفاعی ایران شکاف ایجاد کرده بودند را دنبال نمود و ضمن غرق نمودن ناوگان فنیقی ناوگان یونانی را که در شکاف نفوذ کرده بود و قصدحمله از پشت به ناوگان ایران را داشت شکست .

به نقل چند روایت از هرودوت میپردازیم:

قبل از شروع جنگ دریایی سالامیس، خشایارشا از همهٔ امیران محلّی و فرماندهان دریایی نظرشان را راجع به جنگ دریایی خواسته بود. پاسخ‌ها تماماً در تأیید جنگ دریایی با نیروی بحریه یونان بود مگر نظر آرتمیس. او گفت

من که در تمامی نبردهای شاه به لحاظ شجاعت و فداکاری از احدی کمتر نبوده‌ام، عرضم این است که نیروهای خود را بی جهت تلف نکنید و از رزم دریایی احتراز جوئید زیرا یونانیان در کار دریا برتری دارند. چه الزامی در این کار است؟ مگر سایر نقاط یونان در ید اقتدار شاه نیست؟ دیگر احدی در مقابل پادشاه امکان اظهار وجود ندارد. آنها که تاکنون با شهریار ما در افتاده‌اند، بطوری که سزاوار بوده، همه سرکوب شده‌اند. نیروها را همانجا که همین اکنون مستقر هستند، باقی بگذارید. خواه تا پلوپونز (یونان جنوبی) پیش بتازید یا در همین جا بمانید، باز مقصود همایونی حاصل است و یونانیها قدرت ندارند که در مقابل عظمت و سطوت شهریاری استقامت و پایداری کنند. من نگران آن هستم که شکست در این جنگ دریایی، شکست در دیگر جبهه‌ها را در پی داشته باشد. نکتهٔ دیگری هم هست. شهریاران بزرگ غالباً ندیمانی ناباب دارند و سروران بد را چاکران شایسته خدمتگزارند. شاهنشاه که برترین سرور جهان است، چاکران شایسته و باکفایتی ندارد. کسانی که عنوان دستیاران شاهی را دارند یعنی سرکاران مصری، قبرسی، کیلیکی (ایالتی باستانی در آسیای صغیر) و پامفیلگی (ایالتی باستانی در آسیای صغیر) افرادی باطل و بی اثر بیش نیستند.

وقتی دوستان آرتمیس این بیانات را شنیدند، می‌پنداشتند که خشایارشا او را بمناسبت سعی در ترغیب شاه به انصراف از جنگ مجازات خواهد کرد لیکن شاهنشاه از جواب آرتمیس خشنود گردید. باوجوداین فرمان بر آن شد که رأی اکثریت به کار بسته شود و خود شاه شخصاً ناظر جریان جنگ باشد.

هرودوت. ص ۴۴۶ ص ۴۴۷

آرتمیس پنج کشتی فراهم ساخته که در بحریهٔ خشایارشا بعد از ناوهای فنیقی از معروفترین به شمار می‌رفته‌است. هرودوت در این باره می‌نویسد، در هنگام نبرد آرتمیس در حالی که کشتی‌های آتنی در تعقیب او بودند و فرارش از آن تنگنا غیر ممکن می‌رسید، چاره‌ای اندیشید. او یک کشتی همدست را از کار انداخت. با غرق کردن این کشتی آرتمیس با یک تیر دو نشان زد زیرا فرماندهٔ کشتی یونانی با مشاهدهٔ صدمه‌ای که آرتمیس به کشتی پارسی وارد ساخته بود، پنداشت که با یک کشتی یونانی طرف است بنابراین از تعقیب او باز ایستاد و هدف دیگری را تعقیب کرد. از طرف دیگر بر قدر و احترام خویش در پیشگاه خشایار بیفزود زیرا نقل کرده‌اند که خشایارشا که شخصاً ناظر عملیات جنگی بود، آن جریان توجهش را جلب کرد و یکی از ندیمان عرض کرد «اعلیاحضرتا، ملاحظه می‌کنید آرتمیسیا با چه مهارتی نبرد می کند؟ او یکی از کشتی‌های دشمن را از کار انداخت.» خشایارشا پرسید «آیا واقعاً او آرتمیس است؟» مخاطب پاسخ داد «هیچ گونه شکی نیست زیرا علامت جهاز او برجسته و پیداست.» هر چند که خیال می‌کرد، کشتی دشمن را صدمه زده‌است. می‌گویند شاه با مشاهدهٔ آن صحنه فرمود «مردانم زن شده‌اند و زنها مرد.»

هرودوت. ص ۴۵۳

(در داستانی که هرودوت درباره‌ی غرق کردن کشتی خودی توسط آرتمیس بیان کرده، تناقضاتی به چشم می‌خورد. در چنین جنگ عظیمی که صدها کشتی جنگی از هر دو طرف شرکت داشته‌اند، انتظار می‌رود که مانند هر پیکار دیگری، کشتی‌های طرفین جنگ، پرچم و علامت‌های مخصوصی به همراه داشته باشند، تا قوای دوست از دشمن قابل تفکیک باشد. همچنین بعید به نظر می‌رسد واقعیت چنین حادثه‌ای همزمان هم از نظر سپاهیان یونانی و ایرانی حاضر در میدان جنگ و هم از نظر شاه و همراهانش که در ارتفاعات مشرف به میدان جنگ سالامیس ناظر بوده‌اند، پنهان مانده باشد. اگر همراهان خشایار در فاصله‌ای بوده‌اند که بتوانند یک زن را از مرد تشخیص بدهند، چطور در تمیز دادن یک کشتی خودی، از کشتی دشمن دچار خطای دید، شده‌اند.

بطورکلی در ذکر وقایع پیرامون آرتمیس، توسط هرودوت، حس مباهات و ستایش از یک زن شجاع و باقدرت که همشهری او بوده و تمایل جهت دور کردن احساس خشم و کینه‌توزی یونانیان علیه آرتمیس، توأماً دیده می‌شود. این احتمال می‌رود که هرودوت با تمحیداتی سعی در برآوردن هر دو خواستهٔ خود کرده‌باشد.)

انتقام یونانیان از مردم کاریا

ستون زن پیکر در آتن
ستون زن پیکر در آتن

ویتروویوس، معمار و یکی از لشکریان رومی در کتاب خود می‌نویسد «در جنگ ایران و یونان، مردم کاریا از ایران پشتیبانی کردند.

زمانی که یونانی‌ها سرانجام از پیشرفت ایرانیان در خاک یونان جلوگیری کردند، به تنبیه کاریایی‌ها پرداختند.

مردان کاریایی را کشتند و زنانشان را به بردگی بردند.

مقرر شد که این زنان بایستی برای ابد باری به‌دوش بکشند. به عنوان نمادی از بارکشی ابدی زنان کاریایی، ستون‌های زن‌پیکر به معماری یونانی وارد شد.» در مورد صحت این نظریه، بین باستان‌شناسان اتفاق نظر وجود ندارد.

بعضی از باستان‌شناسان عقیده دارند که این سبک معماری، قبل از نبرد سالامیس هم وجود داشته‌است.

کاریا و مرکز آن شهر هالیکارناس، در دوران باستان.
کاریا و مرکز آن شهر هالیکارناس، در دوران باستان.
ساتراپ کاریا و زمان و مکان جنگهای مابین سپاه ایران و یونان. برای بهتر دیدن تصویر بر روی آن کلیک کنید.
ساتراپ کاریا و زمان و مکان جنگهای مابین سپاه ایران و یونان. برای بهتر دیدن تصویر بر روی آن کلیک کنید.

——————————————————-

در سالهای دهه شصت میلادی (دهه چهل خورشیدی) نیروی دریایی ایران، برای نخستین بار ناو شکن بزرگی را به نام یک زن نام گذاری کرد و او «آرتمیس »بود.
ناو شکن آرتمیس در دوران خدمت «دریاسالار فرج الله رسایی» به آب انداخته شد و سالها بر روی آبهای خلیج همیشه فارس پاسدار سواحل ایران بود.
معروفیت آرتمیس در تمام دوران ادامه داشت و حتی در دوره ساسانی و اسلامی نام بسیاری از دختران دربار حتی سلاطین سلجوقی آرتمیس بود و او بسیار محبوب شاهان میهن دوست مثل ملکشاه سلجوقی جلال الدین خوارزم و شاه عباس بود و قبل اسلام نیز که گفتنش لزوم ندارد که چه بسا نام بسیاری از دختران ایرانی آرتمیس بود.

اولین فرمانده زن ایرانی,آرتمیس

آرتمیس همیشه مورد احترام دربار و شخص شاه بود و غالبا مورد مشورت شاه قرار میگرفت و در شورای جنگی رای وی از آرا مهم محسوب میشد و در آخر وی ضمن فرماندهی ناوگان ایران سمت ساتراپ کاریه عضو شورای عالی دفاعی ایران و عضو وزارت جنگ و عضو عالی وزارت دفاع و فرمانده سپاه غربی ایران و فرمانده دو گردان جاویدان و فرمانده پنج رزمناو سنگین بود و دست آخر اینکه وی نخستین بانوی دریانورد و نخستین وزیر دفاع زن جهان میباشد.
شاید آرتمیس اولین زنی باشد که به خواستگاری مردها می رفت.اون به خشایار شاه پیشنهاد ازدواج داد.آرتمیس عاشق خشایارشاه بود.
با این حال او هرگز با خشایار شاه شاه ازدواج نکرد و خشایار شاه با بانو استر ،یهودی ازدواج کرد . استر ،همسر و ملکه فارسیان شد اما با این حال ، خشایار شاه عشق اصلی آرتمیس بود.

تصویری از آرتمیس یکم (دریا سالار ایرانی)
تصویری از آرتمیس یکم (دریا سالار ایرانی)

صفحه آرتمیس دریاسالار ایرانی در ویکیپدیا انگلیسی:#

رخشای اولین دستیار هوش مصنوعی ایرانی رخشای اولین دستیار هوش مصنوعی ایرانی

شمشاد امیری خراسانی

شناخت تاریخ و فرهنگ ایران به نمونه ورود به دنیایی است که جز عشق و افتخار و گاهی اندوه چیزی انتظار ما را نمی کشد ، شاید تاریخ ما در حافظه ژن های ما ذخیره شده است تا بتوانیم با آن آگاهی به خود و فرا خود را گسترش دهیم .

نوشته های مشابه

اشتراک در
اطلاع از
guest

38 نظرات
تازه‌ترین
قدیمی‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
ماندانا خادمی

درود بر هر کسی که اسم بچه ش نام اصیل ایرانی بگذارد

Mobin

من با خوندن این متن عاشق شخصیت ارتمیس شدم و حتما اگه در اینده دختر داشتم اسمش رو ارتمیس میزارم

رضا

خدایا شکرت بابت فرزند دختری که بهم دادی و من هم به افتخار ایران و این بانوی شجاع اسم دخترم را آرتمیس میزارم

امیر

با سلام متن بالا اشتباه فاحش دارد شاهنشاه خشایارشاه هیچ وقت با استر ملعون ازدواج نکرده و این یک دسیسه بزرگ قوم یهود برای لطمه زدن به تاریخ ایران عزیز ماست.لعنت بر فتنه علیه تاریخ ایران بزرگ….

ali

ما میخواستیم یه شرکت ثبت کنیم که به اسم آرتمیس گیر دادن و گفتن نمیشه! هر کاری کردیم نشد!

Miss

لطفٱ در مورد بخش دوم این اسم توضیح بدهید که از چه زبانی است؟ در چه زبانی «میس» به معنای بانو آمده است

Mobin

فارسی و انگلیسی لاتین از یه ریشه هستن اینو تو گوگل سرچ کنید میاد
مثل ستاره و استار از یه ریشه هستن

Cyrus

The first part” Arta” means right, truth , honesty ..
Second part “Miz or mis “ means telling and speaking about…

دژنپشت

آرتمیس از خدایان معروف یونان است الهه شکار و جنگ و جانوران و مطابق فرهنگنامه بریتانیکا این نام بوسیله ی هومر شاعر یونانی که از هفتسد تا نهسد سال پیش از مسیح زیسته است به عنوان ازجمله باورهای مردمان پیش از خود ضبط شده است. واژه ارته احتمال دارد که در روزگار اشکانیان بخاطر حاکمیت سدساله یونانیان بر ایرانیان ( دولت سلوکیان) باب، اقتباس و ماندگار شده باشد و پیشتر از آن در نام پادشاهان هخامنشی است. لحن زبان فارسی باستان و اوستایی در تلفظ نوشتاری معلوم نیست چرا به آشوری و کردی شباهت دارد.

mint

از لحاظ چهره شناسی و وجنات نیمرخ نگاره ای که منسوب به آرتمیس است کرانه های پیشانی پس نشسته تا به دماغ خوش ریخت و چانه ی کوچک و گرد این ایزدبانو، نشان از نژاده های رومی یا یونانی های جنوبی است. اگرکه این تصویر روگرفتی واقعی از مدل اصلی اش باشد.

دژنپشت

آرتمیس از خدایان معروف یونان است الهه شکار و جنگ و جانوران. و مطابق فرهنگنامه بریتانیکا این نام بوسیله ی هومر شاعر یونانی که بین هفتسد تا نهسد سال پیش از مسیح زیسته است به عنوان ازجمله باورهای مردمان پیش از زمان خود ضبط شده است. احتمال دارد واژه « ارته» در روزگار اشکانیان بخاطر حاکمیت سدساله ی یونانیان ( دولت سلوکیان) در کشور ما باب، اقتباس و ماندگار شده باشد. لحن زبان فارسی باستان و اوستایی در تلفظ های نوشتاری معلوم نیست چرا شبیه به آشوری و کردی است.

سهیلا

متشکرم بابت این جمع آوری

رضا

مااینهمه اسطوره قهرمان داریم.ولی صداوسیما بودجه میده که مختارنامه وغیره عربی بسازن.لعنتبرهرچی وطن فروش.درود بر کوروش بزرگ وارتمیس

فرمان

سلام با تشکر از دروس زیبایتان،ایا حقیقت دارد گنجینه ارتمیس بزرگ را کشف کرده وفروخته اند

فاطمه

ببخشید میشه یه کتاب معتبر که درباره ی آرتمیز  باشه معرفی کنید؟

h

اگه خدا ب من دختر بده من حتما اسمشو آرتمیس میزارم .من قبل از خوندن این مطلب اسم آرتمیسو دوست داشتم اما الان خیلی بیشتر دوسش دارم.

sam1990

این ******** بدبخت رو کی راه داده به سایت اخه هر کجا بری اینا هستن ول کن ایرانی جماعت هم نیستن

فریاد

ایرانی بودن،خیلی کاره سختیه..خدا صبرمون بده

آرسام

چه ربطی داره

محمدعلی جعفری

زنده باد افغانستان و بس.

سپیده

اقای بلند مرتبه ما ادعا نمیکنیم و دوست داشتن ارتمیس به این نیست که اسم فرزندمون رو به این اسم بزاریم.
من ایران و زنان شجاع ایرانی رو خیلی دوست دارم و برای ثابت کردنش لازم نیست که کاری انجام بدم من در قلبم دوستشان دارم و همین بس است.

فرهاد

سلام دوستان خواستم بگم که اتفاقا آقای جعفری جوزانی در مقابل فیلم سیصد قصد داره فیلم کوروش کبیر و بسازه اما وزارت ارشاد مجوز ندادن هرچند که ایشون از پا ننشست و بودجه رو حتی از از ایران دوستان تهیه کردند که حدود ۷۰ میلیارد تومن بود و نقش کوروش رو به راسل کرو داده با برد پیت و آنجلینا جولی هم صحبت داشته که بازهم وزارت ارشاد گیر داده قراره صحنه هایی از فیلم توی هالیوود ساخته شه

سعید

سلام بر فرهاد عزیز
یعنی الان امیدوار باشم یا نه؟فکر میکنید به امید خدا ساخته بشه؟

رضا

درود بی پایان بر شما
ممنون از سایت بسیار گرانبهاتون
هم اکنون برای اولین بار فیلم ۳۰۰ رو دیدم متاسفانه از قبل شناختی رو این بانوی شجاع داشتم.اما تو فیلم اینطور که من برداشت کردم بانو ایرانی رو یه فاحشه معرفی کرده.و سرانجام ایشون به دست (تمیستوکلس)میمیرند.خیلی جست جو کردم اما چیزی از سر انجام این بانو ننوشته شده جایی.
آیا ایشون تو جنگ (سالامیس)میمیرند.به امید بیداری آریایی.
بجای این که بیان میلیارد ها هزینه کنند فیلم یوسف پیامبر،مختار نامه،محمد(ص) رو بسازن،کاش به فکر این بودن کارگردان ها و هنرمند های عزیزمون جوابی محکم با ساختن فیلم از تاریخ نیاکانمون مثل کورش کبیر داریوش کبیر برای فیلم ۳۰۰ بسازند ما کم اسطوره نداریم که میایم از اسطوره های عرب یا کسایی که هیچ ارتباطی با ما ندارند فیلم میسازند مثلا یوسف پیامبر چه ارتباطی به فرهنگو تمدن ما داره؟؟؟؟
که الان باید ۳۰۰۰ سال تمدن با ساخت یک فیلم بره زیر سوال.ببخشید پر حرفی کردم.

سپیده

چقدر شما احمقید
غربیها خودشون رو وارث تمدن یونان و رم باستان میدونن
اسم دهانه های ماه، اسم چندین ماموریت ناسا، چندین رمان، چندین شخصیت سینمایی و کارتونی آرتمیس هست
اگر کسی رو هم فاحشه نشون دادن، مال خودشونه
طرف یونانی شش دانگ بوده
حتی ایرانیکا هم نوشته که یونانی بوده و با هخامنشیان متحد میشه

ستاره

من و همسرم با افتخار اسم دخترمونو آرتمیس گذاشتیم.زنده باد ایران و ایرانی.

آرسام

زنده باشه همیشه ارتمیس خانم

ستاره

من و همسرم با افتخار اسم دخترم که الان۱۴ماهه ستو آرتمیس گذاشتیم.زنده باد ایران و ایرانی

مهدی

سلام امید وارم یک نفر وطن پرست این مطلب رو بخونه .هموطنان اگر این فرمانده خانم متعلق به یک کشور اروپایی یا یک کشور دیگری بود یقین بدونید روز بزرگداشت ثبت در سازمان ملل نام گذاری مراکز اموزشی دریایی نام گذاری ناوها و مناطق دریایی ساخت فیلم ها و مستندهای قوی ( برای شناساندن او به جهان که در واقع شناساندن ملت خودشونه .و …… دیگه ) ما کجا هستیم. چرا خودمون نمیشناسیمش چرا اعراب رو بیشتر از این بانو میشناسیم .

ظهیر

واقعا حیفه که چنین زن شجاع و فداکاری را یونانی نام برده ودر فیلم سیصد او را یک فاحشه به تصویر کشیده اند

بلندطبقه(همشهری تیمور بردبر)

مگه نمی گی حیفه؟
اگه راست میگی درآینده اسم دخترت وارتمیس بذار!
من میدونم امثال شما فقط ادعا داریدعاشق بزرگان ایران باستانید

آرتمیس

تا کور شود هر آنکه نتوان دید…..

ارتوسا

اگر هدایت چند ناوگان دریایی به جای پوشیدن جوشن و لباس رزم با همین رخت و لباس عروسی که در تصویر هست ممکن بوده میشه گفت تفنگاش هم از نوع آب پاش بودند و وضع و حال تحقیق هم که همچونان. (زنان هرچه بیشتر وارد جامعه شوند و توسعه بیابند مردان کمتر از دستشان آسیب می بینند.)

گرجی تبار

لطفا برای یک بار هم که شده فیلم سیصد ۲۰۱۴ رو ببیند تا بفهمید در مورد زن های ایرانی چه فکرهایی میکنند و ما همچنان نظاره میکنیم
کوروش کجایی ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟

عاشق ایران

درود
ببخشید اصالتا بانوارتمیز یونانی بوده یا ایرانی؟
متاسفانه فیلم گجسته ۳۰۰ تصویر کاملا دروغینی رو از شخصیت ایشون به نمایش گذاشته بود…

ex-feminist

زن ها درمیان خودشان و با خودشان بایستی مقایسه شوند مثلا می شود گفت که بین همه زنانی که زایمان می داشتند زنی بود جنگاور ازکار درآمد. در قیاس با مردان که اینکاره بوده اند مانند کاه به کوه است. در مقام تفاخر و مباهات، زن و مرد با هم برابر ند و فخر نداره که از هزارتایشان که توی منزلشان نشسته و لواشک و آلوچه می مکیدند به جنگ نیامده بودند و این یکی وظیفه شناس بوده است.

دکمه بازگشت به بالا