پیشینه پرچم هزار ساله ایران (۳)

پارسیان دژ تقدیم میکند : پیشینه شیر خورشید و پرچم فعلی ایران

این نوشتار ادامه نوشتاری با همین موضوع در سایت هست. برای دیدن نوشتار پیشینه پرچم هزار ساله ایران (۲) اینجا کلیلک کنید.

اميركبير و پرچم ايران

ميرزا تقي خان اميركبير، بزرگمرد تاريخ ايران، دلبستگي ويژه اي به نادرشاه داشت و به همين سبب بود كه پيوسته به ناصرالدين شاه توصيه مي كرد شرح زندگي نادر را بخواند. اميركبير همان رنگ هاي پرچم نادر را پذيرفت، اما دستور داد شكل پرچم مستطيل باشد ( بر خلاف شكل سه گوشه در عهد نادرشاه ) و سراسر زمينه پرچم سفيد، با يك نوار سبز به عرض تقريبي ۱۰ سانتي متر در گوشه بالائي و نواري سرخ رنگ به همان اندازه در قسمت پائين پرچم دوخته شود و نشان شير و خورشيد و شمشير در ميانه پرچم قرار گيرد، بدون آنكه تاجي بر بالاي خورشيد گذاشته شود. بدين ترتيب پرچم ايران تقريباٌ به شكل و فرم پرچم امروزي ايران درآمد

 سکه ای از کيخسرو کيقباد که ابن عبری آنرا نيز تائيد نموده است. فرتور شيری است که خورشيد در بالای سر آن است

(این نوشتار هیچ گونه قصد سیاسی ندارد و قسمت مربوط به پرچم فعلی و شیر خورشید  بر اساس اصل هجدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال۱۳۵۸و بر اساس قسمت "تحقیقات مجلس" در سال ۱۳۸۴ طبقه بندی شده)
لینک دانلود کتاب و ادامه متن در ادامه نوشتار

 کاشی لعابدار از شير و خورشيد به سال ۶۶۵ هجری که در خراسان ساخته شده و امروز در موزه لوور قرار دارد

 فرتوری از شير و خورشيد در رساله علم نجوم تاليف ابومعشر بلخی در کتابخانه ملی فرانسه

 فرتور از قرن هشتم هجری از سلاطين بهمنی که در شهر بيدر بدست آمده است

 طلسم کهن ايرانی که گنج جويان آنرا مقدس می دانند . نماد شير و خورشيد

بيرق فتحلی شاه قاجار

مدال شجاعت عباس ميرزا

روطيت و پرچم ايران فرتور روزنامه وقايع التفاقيه و مكاتبات رسمي آن روزگار به سال ۱۲۶۸ هجري

با پيروزي جنبش مشروطه خواهي در ايران و گردن نهادن مظفرالدين شاه به تشكيل مجلس، نمايندگان مردم در مجلس هاي اول و دوم به كار تدوين قانون اساسي و متمم آن مي پردازند. در اصل پنجم متمم قانون اساسي آمده بود: " الوان رسمي بيرق ايران، سبز و سفيد و سرخ و علامت شير و خورشيد است"، كاملا مشخص است كه نمايندگان در تصويب اين اصل شتابزده بوده اند. زيرا اشاره اي به ترتيب قرار گرفتن رنگها، افقي يا عمودي بودن آنها، و اين كه شير و خورشيد بر كدام يك از رنگها قرار گيرد به ميان نيامده بود. همچنين درباره وجود يا عدم وجود شمشير يا جهت روي شير ذكري نشده بود. به نظر مي رسد بخشي از عجله نمايندگان به دليل وجود شماري روحاني اسلامي در مجلس بوده كه استفاده از تصوير را حرام مي دانستند. نمايندگان نوانديش در توجيه رنگهاي به كار رفته در پرچم به استدلالات ديني متوسل شدند، بدين ترتيب كه مي گفتند رنگ سبز، رنگ دلخواه پيامبر اسلام و رنگ اين دين است، بنابراين پيشنهاد مي شود رنگ سبز در بالاي پرچم ملي ايران قرار گيرد. در مورد رنگ سفيد نيز به اين حقيقت تاريخي استناد شد كه رنگ سفيد رنگ مورد علاقه زرتشتيان است، اقليت ديني كه هزاران سال در ايران به صلح و صفا زندگي كرده اند و اين كه سفيد نماد صلح، آشتي و پاكدامني است و لازم است در زير رنگ سبز قرار گيرد.

در مورد رنگ سرخ نيز با اشاره به ارزش خون شهيد در اسلام، و جان باختگان انقلاب مشروطيت به ضرورت پاسداشت خون شهيدان اشاره گرديد. وقتي نمايندگان روحاني با اين استدلالات مجباب شده بودند و زمينه مساعد شده بود، نوانديشان حاضر در مجلس سخن را به موضوع نشان شير و خورشيد كشاندند و اين موضوع را اين گونه توجيه كردند كه انقلاب مشروطيت در مرداد (سال ۱۲۸۵ هجري شمسي ۱۹۰۶ ميلادي) به پيروزي رسيد يعني در برج اسد(شير). از سوي ديگر چون اكثر ايرانيان مسلمان شيعه و پيرو علي هستند و اسدالله از القاب امام علي است، بنابراين شير هم نشانه مرداد است و هم نشانه امام اول شيعيان در مورد خورشيد نيز چون انقلاب مشروطه در ميانه ماه مرداد به

پيروزي رسيد و خورشيد در اين ايام در اوج نيرومندي و گرماي خود است پيشنهاد مي كنيم خورشيد را نيز بر پشت شير سوار كنيم كه اين شير و خورشيد هم نشانه علي باشد هم نشانه ماه مرداد و هم نشانه چهاردهم مرداد يعني روز پيروزي مشروطه خواهان و البته وقتي شير را نشانه پيشواي امام اول بدانيم لازم است شمشير ذوالفقار را نيز بدستش بدهيم. بدين ترتيب براي اولين بار پرچم ملي ايران به طور رسمي در قانون اساسي به عنوان نماد استقلال و حاكميت ملي مطرح شد.

رضا شاه پهلوي و پرچم :

پس از كودتاي ۱۲۹۹ شمسي و تغيير خاندان سلطنتي تغييراتي در زمينه بيرق ايران صورت گرفت . در زمان قاجار شير ها به صورت زني ديده مي شدند كه چشم و ابرو و زلف داشتند . رضا شاه بزرگ در طي بخشنامه اي دستور داد شير پرچم را به صورت چهره اي با صلابت و خشمگين ترسيم نمايند . در زمان وي سه درفش ملي وجود داشت :

پرچم رسمي ايران ( دولتي ) : سبز و سفيد و قرمز با شير و خورشيد و تاج سلطنتي و شمشير

پرچم نظامي : سبز و سفيد و قرمز به همراه شير و خورشيدي و تاج شاهنشاهي كه اطراف آنرا برگ خرما گرفته است و شمشير

پرچم ملي : سبز و سفيد و قرمز بدون شير و خورشيد كه براي جشنها – موسسات و اماكن برافراشته ميشد .

رضا شاه  به همراه درفش تاجگذاري اش

جنس درفش رضا شاه پهلوي از ابريشم به رنگ آبي آسماني بوده است و در بالاي آن آرم شير و خورشيد به همراه تاج سلطنتي و برگ هاي خرما منقوش بوده است . هر كجا كه اين درفش برافراشته مي شده است ( در فرتور بالا ) به اين چم ( معني ) است كه خود شاهشناه حضور يافته است و برافراشته شدن آن به عهده ماموران گارد است .

مهر سلطنتي رضا شاه پهلوي عبارت است از دو شير به پا خواسته كه يك دست از آنان از تاج شاهنشاهي محافظت مي كند و دست ديگر

محوطه بيضي شكلي است كه در آن نوشته شده بوده "پهلوي شاهنشاه ايران " . اين مهر بسيار شبيه به مهر فرزندش است .

محمد رضا شاه پهلوي و پرچم :

مهر سلطنتي محمد رضا شاه پهلوي

پرچم ايران در زمان رضا شاه و محمد رضا شاه پهلوي

سمبول شاهنشاهي محمد رضا شاه پهلوي

تاريخچه مهر سلطنتي محمد رضا شاه پهلوي

اين نشان بنا به گفته مورخين به زمان شاهنشاهي بهرام گور باز مي گردد . بنا به گفته فردوسي بزرگ بهرام گور شاهنشاه ساساني خود را يكي از وارثان اصلي تاج و تخت كياني ايران زمين مي دانسته ولي ميديد كه به جاي او خسرو به تخت شاهنشاهي رسيده و بزرگان كشور به پادشاهي او راي داده اند . پس بناي پس گرفتن تاج كياني از خسرو را گذاشت و به همين جهت تاج شاهنشاهي ايران بنا به درخواست او در وسط ميدان شهر گذاشته شد و دو شير را براي حفاظت از آن رها كردند . مقرر شد هر يك از دو شاهزاده ( خسرو و بهرام ) اگر توانستند تاج شاهنشاهي ايران را از بين دو شير رها سازند آن شخص پادشاه رسمي ايران خواهد شد . روز موعود خسرو از اين كار دوري كرد و ريسك اش را نپذيرفت و ميدان به بهرام واگذار شد . بهرام با شجاعت و مهارت و نبردي طولاني توانست تاج را بردارد و در نهايت با گرزي هر دو شير را از پاي در آورد . همين امر موجب گرديد از زمان ناصرالدين شاه سرداران و فرماندهان بر كلاه خود همچنين علامتي را نصب كنند . مهر سلطنتي ايران نيز كه دو شير محافظت از تاج شاهنشاهي را بر عهده دارند از ان زمان سرچشمه گرفته است . زيرا خود رضا شاه از سرداران آن روزگار بود و پس از تلاش و لياقت كافي براي رسيدن به اريكه شاهنشاهي همان نشان را با كمي تغييرات نشان رسمي ايران كرد . امروزه كشور پادشاهي انگلستان نيز نمادي بسيار شبيه به اين نشان ايراني براي خود بر گزيده اند .

در سال ۱۳۳۶ منوچهر اقبال، نخست وزير وقت به پيشنهاد هياًتي از نمايندگان وزارت خانه هاي خارجه، آموزش و پرورش و جنگ طي بخش نامه اي ابعاد و جزئيات ديگر پرچم را مشخص كرد. بخش نامه ديگري در سال ۱۳۳۷ در مورد تناسب طول و عرض پرچم صادر شد و طي آن مقرر گرديد طول پرچم اندكي بيش از يك برابر و نيم عرضش باشد .

پرچم بعد از انقلاب اسلامي :

در اصل هجدهم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران مصوب سال ۱۳۵۸ در مورد پرچم گفته شده است كه پرچم جمهوري اسلامي از سه رنگ سبز، سفيد و سرخ تشكيل مي شود و نشانه جمهوري اسلامي در وسط آن قرار دارد . اين كار مبني بر فرمان روح الله خميني انجام شد

كه گفته بود "بياندازيد اين شير و خورشيد منحوس را " ولي پس از ۲۷ سال در سال ۱۳۸۴ مجلس شوراي اسلامي در "قسمت تحقيقات مجلس" با بررسي هاي تاريخي نشان شير و خورشيد را يك نماد ملي و ايراني ناميد و در طي گزارشي كه در روزنامه آفتاب يزد انتشار يافت آن را بي ارتباط به نشان شاهنشاهي ايران دانست و پيشنهاد بازگشت تنديس شيرهاي ايراني در ميادين و ساختمانهاي دولتي را دادند .

بن مايه ها :

تاريخ هرودوت : جرج راولين سن

كوروپديا يا كورش نامه : گزنفون

درفش كاوياني از آله دال فك

پرچم ايران : بانو ايراندخت – بانو نورا نيك سرشت

تاريخچه بيرق ايران : استاد سعيد نفيسي

تاريخچه بيرق ايران : حميد نير نوري

تاريخچه بيرق ايران : احمد كسروي

تقدس سرزمين ايران در آئين ايراني : استاد دانشگاه تهران ناصرالدين شاه حسيني

گردآوري : ارشام پارسي

به اميد روزي كه درفشي شكوهمند و شايسته فرهنگ كهن ايراني در جهان بر افراشته شود

پاينده ايران

برای دانلود فایل pdf روی آیکون زیر کلیک کنید