هر تاریخی، تاریخِ معاصر است – دکتر جواد طباطبایی

بِنِدتو کروچه، فیلسوف تاریخ ایتالیایی گفته بود:
«هر تاریخی، تاریخِ معاصر است»، یعنی این‌که تاریخ‌نویس، پیوسته تاریخ را از دیدگاه زمان خود می‌نویسد.

البته این امر به معنی آن نیست که تاریخ‌نویس مواد تاریخ گذشته را با مضمون مفاهیم دوران جدید توضیح می‌دهد، بلکه مراد آن است که معنای بسیاری از وقایع تاریخی و به‌ویژه پدیدار شدن صورت‌های نوی آگاهی را جز در جریان دگرگونی‌های تاریخی نمی‌توان فهمید و توضیح داد.

خاستگاه تاریخ‌نویسی جدید ایرانی و البته شرط امکان ایضاح مبانی نظری آن، پدیدار شدن آگاهی جدید انسان ایرانی است و تنها با پدیدار شدن این آگاهی جدید و امکان تیین آن، نظم زمان در تاریخ ایران و انتظام آن به مثابه‌ی دوره‌های تاریخ ایران، روشن و معنای آن ممکن خواهد شد.

تاملی درباره‌ی ایران
جلد دوم، بخش نخست، ص۲۵

دکتر جواد طباطبایی