منشأ ملوک الطوایفی در ایران/ جامعه دودمانی از ویژگی های جوامع آریایی است. بر اساس تقسیمات ارضی جامعه به چهار قسمت تقسیم میشد :
خانه ( نمان )، ده ( ویس) ، طایفه ( زنتو)، کشور ( دهیو ).
در ایران غربی ،اساس و قاعده دودمانی تا حدی در زیر قشری که از تمدن بابلی اقتباس شده بود ، پنهان بود و شاهنشاهی هخامنشیان دنباله رو سلطنت های آشور ، بابل و عیلام به شمار میرفت که در نتیجه کاردانی کوروش و داریوش به کمال رسید اما تشکیلات دودمانی نیز به دلیل ریشه داشتن همچنان باقی ماند. به نحوی که داریوش در کتیبه نقش رستم خود را از حیث نسب پسر ویشتاسپ و از لحاظ دودمان هخامنشی و از جهت طایفه پارسی و از حیث ملت ، آریایی می نامد.
ایران هخامنشی هفت دودمان ممتاز داشت که یکی از آن ها نژاد سلطنتی بود. بسیاری از مورخین عقیده هردوت در این مورد که امتیازات این دودمان ها را اجر شرکت آن ها در قتل بردیای دروغین میداند ، رد میکنند.
علاوه بر این ها ، گماردگان یا همان تیولداران نیز وجود داشتند که البته شهربانان در کار آنان نظارت میکردند. گاهی شاهنشاه گماردگان جدیدی ایجاد میکرد و بعضی از املاک خود را به صورت موروثی با امتیازاتی به تملک آنان میداد. در این میان کسانی هم که به دودمان های بزرگ منسوب نبودند ، از پارسی و مادی و حتی یونانیان تبعید شده از وطن ، ممکن بود در اثر عطای شاهنشاه صاحب اراضی یا عنوان امارت شوند.
روابط تیولداران با شهربانان چندان واضح نیست اما کمابیش امتیازاتی داشتند و گاهی از حق مصونیت برخوردار بوده چنانچه میتوانستند مالیات رعایای خویش را پس از وصول به خود اختصاص دهند.
ایران در زمان ساسانیان، آرتور کریستن سن
با سپاس از امیر آلبرت
H1 نجیب زاده ساسانی
H2سواره نظام سبک پارسی
H3 شاهزاده ساسانی
H4 سرباز سغدی
