آرایه های(مصالح) به کار رفته در ساخت کاخ های باشکوه هخامنشیان

تخت جمشید و کاخ آپادانای شوش و دیگر کاخ های هخامنشیان دستاورد کارگران شاهنشاهی هخامنشی است. شاه بزرگ دستور داد تا تمام انواع هنری ایالت های گوناگون امپراطوری زیر فرمانش در ساختن کاخ ها نقش داشته باشند. این فرمان شاه بزرگ و پیروی از آن نشان دهنده همبستگی ایالات امپراطوری و نشان دهنده شکوه و پهناوری امپراطوری پارس است. باید کسی کور باشد تا در میان ویرانه های شوش و تخت جمشید نشانه های حضور هنرمندان آشور ی و مصری و یونانی را تشخیص ندهد. افزون بر این که فرمانروایان شوش خود با صدای بلند اعلام کرده اند که در ساختن بناهای به راستی شاهانه از ثروت ها و هنر سراسر امپراطوری بهره گرفته اند:

خدای بزرگی است اهورامزدا که آب ها را آفرید…
او این سرزمین را آفرید…
او انسان را آفرید…
نیکی ها را برای انسان آفرید…
داریوش ، شاه شاهان…
شاه کشورهای جهان از هر زبان…
شاه این سرزمین پهناور…
پسر ویشتاسب هخامنشی…
پارسی فرزند پارسی…

…

گوید داریوش شاه : …خدای بزرگ است اهورامزدا که مرا آفرید…اوست که مرا شاه کرد… اوست که این کشور پهناور را به من بخشید…که اسب های نیک فراوان دارد… که مردان پارسای فراوان دارد…
این منم که این کاخ را ساخته ام…این آرایه ها را از جاهای دور آورده اند… بابلیان پی ها را کندند و آنها را با ریگ پر کردند و نیز آجر ها را غالب زدند…آشوریان چوب سدر را از کوه موسوم به لبنان تا بابل آوردند و ایونی ها (یونانیان) و کاریایی ها آن ها را به شوش آوردند… طلایی که در اینجا به کار رفته شده از سارد و باختر (بلخ) آورده شده… لاجورد و عقیق از خوارزم… نقره و مس را از مصر آورده اند… آرایه هایی که دیوار های محوطه را می آرایند از ایونی (یونان) هستند… عاج از حبشه ، هند و آراخوزیا (رخج) آورده شده است… سنگ تراشانی که در اینجا کار کردند از اهالی ایونی و سارد بودند…زرگران ماد یا مصری بودند…
گوید داریوش شاه : …به یاری اهورامزدا من این بنای با شکوه را به پایان رساندم… باشد که اهورامزدا ما را حفظ کند…مرا ، پدرم ویشتاسب را و کشورم را…

هم اکنون برای اینکه بیشتر پهناوری امپراطوری پارس احساس شود محل کنونی ایالات نامبرده در فرمایشات داریوش بزرگ هخامنشی گفته می شود :
بابل : جنوب میان رودان (بین النهرین) و حوضه رود فرات در عراق کنونی
آشور : قلعه شرقاط و استان اربیل در عراق کنونی
کاریا : ساتراپی یونانی تبار ایران در جنوب ترکیه کنونی
باختر (بلخ) : مزار شریف در افغانستان کنونی
خوارزم : ازبکستان کنونی
حبشه : دومین کشور پرجمعیت افریقا- واقع در شمال افریقا-اتیوپی کنونی
آراخوزیا (رخج) : در افغانستان کنونی
سارد : پایتخت لیدی در غرب ترکیه امروزی
ایونی : مجموع جزایر و نواحی یونانی تبار تحت سلطه امپراطوری پارس در یونان کنونی