سده یکی از جشن های باستانی ایران است که در شب دهم بهمن برگزار می شورد بنا بر رسم ایرانیان باستان زمستان بزرگ پنج ماه( صدو پنجاه روز) بوده و در روز جشن سَده چند روز از زمستان گذشته و صولت و شدت آن به پایان رسیده است.
ایرانیان معتقد بودند در این روز عدد فرزندان کیومرث پدر همه آدمیان به صد تن رسید و هوشنگ پادشاه بزرگ پیشدادی در این روز تاج بر سر نهاد.
ایرانیان معتقد بودند که در این زمان جهنم از زمستان زاده می شود زیرا به اعتقاد ایرانیان باستان دوزخ جایی بسیار سرد است. پس آتش می افروختند تا زشتی و پلیدی جهنم را دور کنند. گرداگرد آتش می نشستند و به شادمانی می گذراندند و به خوردن گردو و بادام می پرداختند.
توده مردم این جشن را بسیار بزرگ می داشتند به همین دلیل بزرگتر ها به کودکان عیدی و شادباش می دادند(مانند عید نوروز).
امام محمد غزالی در کیمیای سعادت عید داشتن سَده را به دلیل آنکه از جشن های ایرانیان قبل از اسلام است حرام شمرده است و به نکاتی اشاره کرده است که نشان می دهد این شب نزد مردم با شادی بسیار می گذشته و ایرانیان با موسیقی و نشاط و عیدی دادن به کودکان آن را بزرگ می دانستند.
جشن سده ؛ صد روز از پایان تابستان و یا یا صد شب و روز(پنجاه شب و پنجاه روز) مانده به زمستان مانده است و کهن بودن آن به جشن های نوروز و مهرگان می رسد.
در گلمکان نیز این جشن برگزار می شده که در آن مراسم آتش روشن می کردند و به شادی می گذراندند.( شبیه مراسم چهارشنبه سوری) و اشعاری نیز در این جشن خوانده می شده. یکی از این اشعار به شرح زیر است:
آی سده، سده، سده
سد به غله ، پنجَه به نوروز
آی سده،سده ،سده
سد به غله ، پنجَه به نوروز
زنون بی شو ، چله به در شو
زنون شودار، به غم گرفتار
سد به غله ، پنجَه به نوروز
دخترون دخنه ،دفکر جمه ،نوروز بی یمه
سد به غله ، پنجَه به نوروز
سده در پشت دالو ، بمیرن غله دارو
سده، سده ما ، می شود گله ما
افـــــــــــــــــــسوس….
متاسفانه خیلی از آداب و سنن زیبای ما ایرانیها بعد از حمله اعراب به سرزمینمون از بین رفت
واقعا حیف… *********
حق با شماست. متاسفانه قبل از ورود اعراب در هر ماه حداقل یک جشن داشتیم. که الان به لطف اعراب خبری از اونها نیست.
سپندارمذگان هم که ۲۹ بهمن هست و خیلی قدمت بیشتری نسبت به ولنتاین داره جز در دل بعضی افراد که خیلی کم هستند، اثری ازش نیست
دوست من چرا نظرو پاک کردی توهین که نکردم دوست خوبم؟
خیلی جالب بود خوشم آمد عجب اجدادی داشتیم ما حیف و صد حیف دگر