از دیدگاه تأمل فلسفی و خردگرایی در تقدیر تاریخی ایران، در عصر زرین فرهنگ ایران، همزمان با نخستین دورهی شعر فارسی، یک شاعر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود.
فردوسی توسی، سرایندهی حماسهی «ملّی» را که تجدید کننده‌ی جاویدانِ خرد ایرانشهری در ادب فارسی بود و با زبان شیوا و بیان خلاق، پلی میان دورهی باستانی و دورهی اسلامی ایران پی‌افکند، باید شاعر دورهی تولد دوبارهی ایرانزمین یا به دیگر سخن، شاعرِ وحدت و تداوم تاریخی به شمار آورد.
هماو به چنان تأملی فلسفی در تقدیر ایرانزمین پرداخته است که حماسهی «ملّی» او را می توان چونان جانشینِ تأملی فلسفی در تقدیر تاریخی ایران تلقی کرد.
زوال اندیشه‌ی سیاسی در ایران
انتشارات کویر، چاپ نهم، ۱۳۸۹، ص۳۶۳
دکتر جواد طباطبایی
