اقوام گوتیوم
ساكنين سرزمين گوتيوم واقع در كوههاي شمالي بابل بودند.آنها در زمان نرمسين يا فرمانرواي ديگري از سلسله اكدي بابل بر بابليان حمله كردند و حدود يك قرن به نام سلسله گوتي يا گوتيان فرمانرواي بابل بودند .نقش برجسته معروف هورين شيخان در بالاي رود دياله از اين قوم است كه بسيار شبيه نقش برجسته آنو باني ني است.سرزمین ابتدایی گوتیان ، کوههای زاگرس بین کارون و دجله است. يك مجسمه مفرغي نيز از يكي از شاهان گوتي در همدان به دست آمده كه به اواخر هزاره دوم پ م تعلق دارد. اختلافات شديد مردم با حاكمان بين النهرين باعث شد تا مردم آن سرزمين سلطنت گوتيان ايراني نژاد را به راحتي پذيرفتند
…
اين نقش برجسته الهام گرفته از سنگ نوشته نرم سين است .يك نفر با كمان در مقابل تعدادي اسير جنگي ايستاده است و اسرا به او التماس ميكنند. اين فرد تارلوني نام دارد . سنگ نگاره به دوره گوتيان تعلق دارد
بر اساس جداولي كه در نيپور كشف شده مقتدر ترين پادشاه گوتي آنري داپي زير نام داشت و حكومت خود را بسيار گسترش داده است. آخرين پادشاه گوتيان به نام تيريگان پس از چهل روز سلطنت توسط اوتوهگال پادشاه شهر ارخ كشته شد. يكي از پادشاهان گوتي به نام لاسيراب از خود لوحي به جاي گذاشته كه به زبان بابلي است و در آن از گوتيوم و ايشتاروسين خدايان بابل درخواست كرده تا لوح او هميشه حفظ شود. همچنين بر طبق سنت بين النهرين مقداري اسلحه براي خداي خود نذر كرده است. اما قديمي ترين سند مكتوب در مورد گوتيان لوح سنگي نرمسين است كه به ۲۵۰۰ پ م تعلق دارد . در سال ۱۲۰۰ پ م شوتروك ماحونته شاه ايلام پس از فتح بابل اين لوح را به همراه لوح همورابي به شوش منتقل كرده است. برخي نيز كتيبه سنگي آنوباني ني را از دوره گوتيان دانسته اند
منبع باستان شناسي و هنر دوره تاريخي -علي اكبر سرفراز و بهمن فيروز مندي