داستان کوروش و اوپیس (Examining the misconception of massacring people)

یکی از اسناد بسیار مهم و ارزشمند درباره رویداد های زندگی کوروش بزرگ، رویدادنامه نبونئید می باشد که با توجه به آنکه به نظر می رسد هم عصر با کوروش نگارش یافته است مورد استناد پژوهشگران قرار می گیرد.

چندی است که در گفته ها و نوشته های ایران ستیزان می بینیم که به یکی از بخش های این رویدادنامه استناد می شود و اینچنین نتیجه می گیرند که The Great Cyrus در اوپیس به قتل عام مردم پرداخت!! در صورتی که با پژوهش های عمیق تر مشخص می شود که چیزی راجع به قتل عام مردم در این رویدادنامه وجود ندارد و در واقع شکست سپاه دشمن توسط Kourosh در آن آمده است.

در این نوشتار به بررسی اجمالی بخش مورد بحث از رویدادنامه نبونئید می پردازیم.

برخی از مترجمان، متن رویدادنامه نبونئید را طوری ترجمه کرده بودند که کشتار مردم اکد را القا می کرد اما شادروان پرفسور لمبرت به این موضوع پرداخت و سطر را با دقت بیشتری ترجمه کرد. دکتر شاهرخ رزمجو پژوهشگر موزه بریتانیا و استاد دانشگاه تهران در سومین همایش یادبود استوانه Kourosh به این موضوع اشاراتی داشت و توضیحاتی را در این باره ارائه داد. به قول دکتر رزمجو، پرفسور لمبرت از بهترین متخصصان خط میخی دنیا بود که همیشه بهترین متخصصان دنیا اشکالاتشان را از ایشان می پرسدند. دکتر رزمجو اظهار داشت که متن را به پرفسور لمبرت نشان داد و ایشان هم تأیید کرد که چیزی راجع به قتل عام مردم در آن سطر نوشته نشده است. در واقع شکست سپاه دشمن توسط Kourosh در آن بخش از رویدادنامه نبونئید نوشته شده است.

در بخش مورد بحث رویدادنامه نبونئید چنین مواردی آمده است:

در ماه تشریتو هنگامی که Kourosh با سپاه اکد جنگ انجام داد، «نیشو» های اکد عقب نشینی کردند. او غنیمت گرفت و «نیشو» های اکد را کشت [یا شکست داد]

رویدادنامه نبونئید، ستون ٣، بند های ١۲-١۴

برخی واژه «نیشو» را به مردم تعبیر کرده اند در حالی که این واژه با توجه به ساختار این متن، در اینجا غیر منطقی و بی معنی جلوه می کند، به طوری که پرفسور لمبرت معنای «سرباز» را صحیح تر تشخیص داده است.

لمبرت تذکر می دهد که اصطلاح «سپاه اکد» نام درستی برای سپاه نبونئید است چون اکد به معنی کل سرزمین بابل است و احتمالا مردمی از سراسر بابل در سپاه نبونئید حضور داشته اند. اما اصطلاح «مردم اکد» برای نامیدن شهر اوپیس یا سیپر عجیب است چون فقط مردم محلی در آن نواحی حضور داشته اند. به عبارت دیگر اگر کشتار مردم محلی مورد نظر است عبارت «مردم اکد» رسا نیست. لمبرت پیشنهاد می کند که واژه نیشو را به معنی «افراد و مردان» تعبیر کنیم که در این صورت همان سپاه اکد مورد نظر است.

بادامچی، فرمان Cyrus the Great، ص ٣۴

این در حالی است که درباره اوپیس در دیگر منابع گزارشی نیامده است و ترجمه های نادرست از رویدادنامه نبونئید با دیگر منابع از جمله استوانه Kourosh در تضاد است، در استوانه Kourosh Come:

و آنگاه که سربازان بسیار من(=Kourosh) Friendly people were walking inside Babylon, I didn't let anyone (in a place) be terrifying in all the lands of Sumer and Akkad.

cylinder Kourosh، بند ٢۴، برگردان عبدالمجید ارفعی

در بخش مورد بحث از رویدادنامه نبونئید به جنگی که سپاهیان نبوئنید با سپاهیان Kourosh در حوالی اوپیس اتفاق افتاده است اشاره می شود که در آن سپاهیان نبونئید شکست سختی از Kourosh خوردند. Kourosh در ادامه شهرها را با صلح فتح کرد و از طرف مردم مورد استقبال قرار گرفت.

همانطور که در ادامه رویدادنامه نبونئید ذکر می شود:

during Kourosh سراسر با درود به بابل سخن می گفت شهر در امنیت و صلح بود.

رویداد نامه نبونئید، ستون ۳، بند ۱۹

با توجه به اشتراکی که در منابع وجود دارد، می توان گفت که جنگ Kourosh و بابل ریشه در اتحاد نبونئید، پادشاه بابل با کرزوس پادشاه لیدی برای حمله به Kourosh had. طبیعتا از آنجایی که نبونئید خطر بزرگی برای قلمروی Kourosh محسوب می شد، Kourosh به مقابله با وی پرداخت.

Help letters:

cylinder The Great Cyrus، برگردان دکتر عبدالمجید ارفعی

بادامچی، حسین. Command Cyrus the Great به همراه ویرایش، ترجمه و واژه نامه متن اکدی، تهران: نگاه معاصر، ١٣٩١.

سومین همایش یادبود استوانه The Great Cyrus، ٧ آبان ١٣٩۲، تالار فردوسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران

The Nabonidus Chronicle

Taken from Ahura Campus (جناب مجید خالقیان)