سيرة داريوس الكبير وتحريضه على الثورات الداخلية

پس از مرگ کروش پسر بزرگش کمبوجیه به حکومت رسید کمبوجیه دستور داد تا برای حمله به مصر آماده شوند کمبوجیه قبل از حمله به مصر برای حفظ پادشاهی خود دستور داد تا برادر کوچک خود بردیا را به قتل برسانند.

در سال ۵۲۹ قبل از میلاد سپاهیان کمبوجیه با عبور از شام و غره در امتداد خط صاحلی بسور سحرای سینا پیشروی کردند آماسیس فرعون مصر که فکر می کرد کمبوجیه قصد دارد از طریق دریا به او حمله بکند نیروهایش را در ساحل جمع کرد ولی کمبوجیه از صحرای سینا به مصر حمله کرد آماسیس دستور داد که سربازان مصري برای دفاع از خشکی آماده شوند ولی با مرگ او سربازان مصري نتوانستند مقاومت کنند و مصر سقوط کزد.

با سقوط مصر حاکم لیبی فورا هدایایی به کمبوجیه فرستاد و لیبی را جزو مناظق تحت سیطره ی ایران اعلام کرد.

…

کمبوجیه در مصر نیز مانند رفتار کوروش در بابل عمل کرد و به آداب و رسوم مردم احترام گذاشت و کاهنان معبد وی را فرعون خواندند.

كمبوديا چندی بعد با خواهر خود رکسانا ازدواج کرد ولی چندی بعد او را به قتل رساند.

در زمانی که کمبوجیه مشغول سر و سامان دادن به اوضاع مصر بود یکی از مغ ها که بسیار شبیه به بردیا بود و از داستان قتل بردیا خبر داشت خود را به جای او جا زد و خود را جانشین کمبوجیه معرفی کرد کمبوجیه با شنیدن این خبر پسر ویشتاسب یکی از فرماندهان خود را به عنوان فرماندار مصر انتخواب کرد و به سرعت به سمت ایران حرکت کرد ولی در راه به طرز مرموزی به قتل رسید.

گئوماتا(انتصار كاذب)با بخشیدن مالیات سه سال و حذف سربازی اجباری توانست مردم را به سوی خود جلب کند اما بزرگان پارس کم کم به او شک کردند و توسط یکی از زنهای گئوماتا او را شناسایی کردند بزرگان پارس به فرماندهی داريوش اورا اسیر و از سلطنت خلع کردند.

با کشته شدن گئوماتای دروغین خبر به سرعت به همه ی سرزمین های امپراتوری رسید و همه ی سرزمین ها سر به شورش برداشتند در شوش فردی که خود را بازمانده ی ایلامیان می دانست سر به شورش برداشت در بابل کسی که خود را باز مانده ی آخرین پادشاه بابل می دانست در ماد یکی از سرداران که خود را بازمانده هوخشتره می دانست در پارت پارس ارمنستان سیستان مرو بلخ نیز کسانی قیام کردند.

در ماد شخصی به نان فرووتی در پارس مرتی ی در اسگرتی چیثر تخم در پارت و گرگان فرورتی در مرو فراد در ی اوتیا و پارس و رخج وه یزدات در بابل نیز شخصی به نام ارخ سر به شورش برداشتند.

داريوش به سرعت شورش عیلام را فرونشاند سپس بطرف بابل لشگر کشی کرد و آن شهر را محاصره و فتح کرد سپس بسوی ماد لشگر کشی کرد در جنگی که بین او فرارتس رخ داد همه ی شورشیان کشته شدند فراتس بسوی ری فرار کرد ولی آنجا بدست افراد پادشاه دستگیر شد.داريوش در کتیبه خود می نویسد دستور داد دماغ و گوش وی را قطع و چشمانش را از حدقه در بیاورند و به این تریتب داريوش توانست به شورش ها پایان دهد و سپس دستور داد در کنار راهی شاهی شوش به اکباتان سنگ نبشته ای در بالای کوه بیستون حک کنند تا مردمی که از آنجا عبور می کنند بدانند که امپراتورشان چگونه به شاهی رسیده و این خبر را به همه شهر ها برسانند.