اژدها در (اسطوره) ایران و چین

کی از حیوانات نمادین در کشور چین، اژدهاست. مردم چین خود را فرزندان اژدها می دانند. این در حالیست که فرهنگ های مختلف دنیا از اژدها تعریف خاص خود را دارند. مفهوم اژدها در کشورهای غربی متفاوت از این کشور است.
اژدها در دین مسیحیت، نماد شرارت است. از نظر آن ها اژدها بال دارست و از دهان خود آتش می پراکند.

در اساطیر غربی، معمولا اژدها به دست قهرمانان کشته می شود. اما اژدها در چین کاملا مقدس است طوری که به عنوان نماد امپراتورها مورد استفاده قرار می گرفت.

کسی دقیقاً نمی‌داند اژدها از کجا آمده است. اژدها، به شکل ترکیبی از چند حیوان است. مردم چین، ظاهر اژدها را تلفیقی از قسمت‌های مختلف ۹ حیوان می‌دانستند: شاخ‌های آهوی کوهی (گوزن)، سر شتر؛ چشمان دیو یا شیطان؛ گردن مار؛ شکم یک صدف دریائی بزرگ؛ فلس‌های ماهی؛ چنگال‌های عقاب؛ پنجه‌های ببر و گوش‌های گاو نر.

این حیوان در چین، سمبل جهان طبیعی، دگرگونی و سازگاری است. قرار گرفتن دو اژدها با هم در یک مکان اما در دو جهت مختلف و دور از هم، نمادی از ابدیت، از طریق یین و یانگ Yin – Yang است.

همچنین به اژدها، به‌عنوان قدرتی فوق‌العاده که سبب بارندگی و کنترل سیل‌ها و طوفان‌ها می‌شد، اعتقاد داشتند (به وسیله برخورد دُم اژدها با رودخانه، که موجب باز شدن رودخانه و در نتیجه ایجاد سیلاب می‌شد.)، و او را وسیله انتقال انسان‌ها به قلمرو آسمان، پس از مرگ می‌دانستند.

چینی‌ها بر این باورند که پادشاه اژدهای آبی، در زیر اقیانوس و در کاخ اژدها زندگی می‌کند. علامت چینی برای اژدها، در طول سلسله‌های شانگ Shang و یین Yin، در میان کتیبه‌های حک شده روی استخوان و پوشش لاک‌‌پشت‌ها، پدیدار شده است. (قرون ۱۶ الی ۱۱ قبل از میلاد، اوایل دوره هیروگلیف چینی). در این کتیبه‌ها، یک حیوان خزنده شاخ‌دار به همراه دندان، فلس و گاهی اوقات چنگال، به‌طور واضح، نقش شده است.

اژدها در ایران

در کشور ایران اژدها موجود اهریمنی و شیطانی محسوب میشود.در کتاب اوستا از این موجود به صورت مار بزرگ نام برده شده که به کوه دماوند زنجیر شده است.در داستانهای ایرانیان اژدها نفس آتشین دارد و از دهانش آتش بیرون می آید.

(اژی دهاک : این موجود توسط اهریمن آفریده شد تا پیروان اهورامزدا را نابود کند). ضحاک

با آمدن مغولان به ایران و دوره های بعد، اژدها در نگارگری، حجاری، بر روی ظرف های سفالین لعاب دار و بدل چینی ها، آثار ادبی و همچنین مفاهیم عرفانی، نقش مهمی را ایفا کرده است.

مجموعه مطالعات اسطوره شناسی بهاره کریمی

مقاله علمی پژوهشی :

اژدها در اسطوره‌ها وفرهنگ ایران و چین
مجله : ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله ۸، دوره ۱۱، شماره ۳۸، بهار ۱۳۹۴،
صفحه ۲۳۵-۲۷۰ اصل مقاله (۵۶۳ K)

نویسندگان : راضیه نایب زاده۱ ؛ صمد سامانیان۲
و
کتاب نقاشی ایران از دیرباز تا امروز
نوشته ی رویین پاکباز