ایران باستانایران در دوران معاصر

آنچه ابن‌سينا از ايران باستان آموخت

ابن سینا
ابن سینا

سرزمين ايران همواره جايگاه پزشکان بزرگ بوده است. از پزشکان باستانی مانند جمشيد که گياهان دارويی را به مردم شناساند تا پزشکان بزرگی مانند رازی، اهوازی و ابن‌سينا. امروزه نيز پزشکان بزرگ ايرانی چه در ميهن خود و چه در سازمان‌های پزشکی بزرگ جهان، نقش چشمگير در پيشرفت دانش پزشکی دارند. با اين همه، هيچ يک از پزشکان ايرانی به اندازه‌ی ابن‌سينا در جهان پرآوازه نشده است.

ابن‌سينا پرآوازه‌ترين کتاب پزشکی به نام قانون فی الطب (قانون در پزشکی) را نوشت. او برای نوشتن اين کتاب از آثار پزشکان پيشين بهره گرفت، اما هيچ يک از آثار پيشينيان از نظر سادگيِ نوشتن و نظم و ترتيب با کتاب وی برابری نمی‌کند. از اين رو، قانون ابن‌سينا کتاب مرجع برای پزشکان کشورهای اسلامی شد و از ۱۲۵۰ تا ۱۶۰۰ ميلادی يکی از کتاب‌های درسی اصلی در دانشکده‌های پزشکی اروپا بود.

ابن‌سينا حدود هجده سال داشت که به عنوان پزشکی کاردان در بخارا شناخته شد و پزشکان ديگر برای فراگيری پزشکی به نزد او آمدند. هنگامی‌که فرمانروای بخارا به نام نوح سامانی به بيماری دچار شد و پزشکان نتوانستند او را درمان کنند، اين پزشک جوان را به بالين فرمانروا آوردند. ابن‌سينا فرمانروا را درمان کرد و اجازه يافت به کتابخانه‌ی بارگاه نوح سامانی راه يابد. اين پاداش برای ابن‌سينا مانند اين بود که به بهشت راه يافته است.

ابن‌سينا به کتابخانه‌ای راه يافت که اتاق‌های بسيار داشت. در هر اتاق کتاب‌های يکی از شاخه‌های دانش را در صندوق‌هايی گذاشته بودند. نام کتاب‌ها در فهرست‌های جداگانه آمده بود. ابن‌سينا کتاب‌هايی را در آن‌جا يافت که مردم نام آن‌ها را نشنيده بودند و خود نيز تا کنون آن‌ها را نديده بود. ابن‌سينا آن کتاب‌ها را به دقت خواند و جايگاه علمی هر دانشمند را شناخت.

ابن‌سينا کتاب‌های دانشمندان گندی‌شاپور را خوانده بود، همان دانشگاهی که در دوره‌ی ساسانيان به اوج رسيد. يکی از آن دانشمندان، شاپور پسر ‌سهلِ کوسج بود که کتابی ارزشمند قراباذين را نوشته بود. اين کتاب راهنمای ساختن دارو در بيمارستان گندی‌شاپور و ديگر بيمارستان‌های دوره‌ی اسلامی بود. اين کتاب بيش از ۳۰۰ سال (تا ميانه‌ی سده‌ی ششم هجری) مهم‌ترين کتاب مرجع داروسازی به شمار می‌رفت.

بيشتر بخش داروسازی کتاب قانون ابن‌سينا بر پايه‌ی کتاب داروسازی شاپور است. او از ديگر دانشمندان گندی‌شاپوری مانند ماسرجويه، بختيشوع و يوحنا پسر سرابيون نيز ياد کرده است. به کوشش او بود که دانش پزشکان گندی‌شاپوری ماندگار شد و از راه کتاب قانون فی طب به دست ما رسيد. ابن‌سينا مانند هر دانشمند برجسته‌ای از انديشه‌ی دانشمندان پيش از خود بهره می‌گرفت و نوآوری‌های خود را نيز داشت.

سخن سينا: «رويدادهايی که برای من پيش آمد و گرفتاری‌های و دردسرهايی که به سوی من يورش آوردند، اگر بر کو ه‌های بزرگ و استوار فرود می‌آمدند، از هم می‌پاشيدند و بر زمين فرو می‌ريختند.»

برگرفته شده از جزیره دانش

کتاب ابن سینا

نويسنده: حسن سالاری
ويراستار: يونس کرامتی

شمشاد امیری خراسانی

شناخت تاریخ و فرهنگ ایران به نمونه ورود به دنیایی است که جز عشق و افتخار و گاهی اندوه چیزی انتظار ما را نمی کشد ، شاید تاریخ ما در حافظه ژن های ما ذخیره شده است تا بتوانیم با آن آگاهی به خود و فرا خود را گسترش دهیم .

نوشته های مشابه

اشتراک در
اطلاع از
guest

1 دیدگاه -
تازه‌ترین
قدیمی‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
آسیه (پالواسه)

درود
همیشه دانشمندان و بزرگان علم وادب ما با سختیهای زیادی تو زندگیشون مواجه بودن که تلاش هاشون واقعا قابل ستایشه!
سپاس از نوشتار زیباتون.

دکمه بازگشت به بالا