يعمل Achaemenian في دور رستم

در بالای ورودی مقبره داریوش اول دو سنگ نگاره از او بر جای مانده است که اطلاعات مهمی از کشور زمان هخامنشیان به ما میدهد.در کنار مقبره داریوش مقبره پسر او خشیارشا قرار دارد.اردشیر اول و داریوش دوم پسر و نوه خشیارشا نیز دو مقبره دیگر در این محل ساخته اند. در هر یک از این گور دخمه های هخامنشی از سه تا نه قبر قرار دارد که خانواده شاهی در آنجا دفن میشدند. بقیه شاهان این سلسله قبور خود را در دامنه کوه رحمت در کنار تخت جمشید کنده اند. نکته جالب توجه اینکه نقشه مقبره داریوش دقیقا برابر با نقشه کاخ تچر تخت جمشید است که محل زندگی داریوش و خانواده اش بوده. از آنجا که آنها عقیده داشتند که پس از روز رستاخیز مردگان از خواب بر میخیزند ،مقبره شاه را همانند کاخ محل زندگیش ساخته اند تا پس از رستاخیز احساس غربت نکند .بر اساس منابع تاریخی می دانیم که داریوش پدر و مادر خود را برای بازدید از مقبره فراخوانده است و طناب بالابری که آندو را به درون مقبره میبرده پاره شده و پس از سقوط جان باخته اند. داریوش نیز پس از این حادثه دستور میدهد مسببین این سهل انگاری و یا شاید دسیسه اعدام شوند.

روبروی مقبره های سنگ برج عظیمی قرار دارد که یکدست از سنگهای تکه تکه ساخته شده است. مورد استفاده این برج دقیقا مشخص نیست و در مورد آن نظریه های مختلفی داده اند. یکی از این نظریه ها این است که آثار مکتوب مقدس زرتشتی را در آنجا نگه میداشته اند. نظریه دیگر که توسط محققین ایرانی در حال حاضر درحال تکمیل است میگوید این بنا مورد استفاده گاه شماری داشته است و از روی سایه هایی که روی سنگهای آن می افتاده روز شمار ماههای سال مشخص میشده است. دیگران گفته اند این محل مخصوص نگه داری آتش مقدس بوده ولی آیا در زمان هخامنشیان آتش مقدس وجود داشته است؟یا آیا تخت جمشید محل بهتری برای نگه داری آن نبوده است؟ عمر این برج در حدود بیست و پنج قرن است و همچنان سالم و با شکوه در مقابل صخره عظیم روبروی خود ایستاده است و به بازدید کنندگان خود یک چشمی خیر مقدم میگوید .

دو کیلومتر جنوب نقش رستم بنای نیمه کاره ای دیده میشود که شبیه مقبره کورش در پاسارگاد است. شاید کمبوجیه دستور ساخت آنرا داده بود و موفق به اتمام آن نشده است.

استردادها منأطلس إيران