اصحاب ایدئولوژی، با مخدوش کردن نسبت گذشته و حال، گذشته را به مثابه آینده‌یِ‌حال توضیح می‌دهند.
اما توجه اصحاب ایدئولوژی به گذشته و نیز به آینده که آن را از الزامات حالِ پیکار سیاسی قیاس می‌گیرند، برای توضیح نسبت آن با حال نیست، بلکه گذشته حالی است که پیش از موقع به‌وقوع‌پیوسته است!
اصل در توضیح علی شریعتی از ابوذر به عنوان نخستین سوسیالیست، ابوذر نیست، بلکه توجیه سوسیالیسم به عنوان ایدئولوژی پیکار سیاسی است.
نظام فکری ایدئولوژی نظامی فرازمانی و به این اعتبار فراتاریخی و ضد تاریخی است. وآنگهی ایدئولوژی برای پنهان نگاه‌داشتن سرشت فراتاریخی خود، میدانی از آگاهی کاذب ایجاد می‌کند و از این رو نه تنها «آگاهانه» ضدتاریخی است، بلکه مانع معرفتی عمده‌ای در راه تکوین اندیشه‌ی تاریخی است که به گفته‌ی ابوالفضل بیهقی مبنایی برای «تاریخ بیداری» است.
بدین‌سان در فقدان اندیشه‌ی تاریخی، هیچ کوششی برای تدوین تاریخ و تاریخ اندیشه نمی‌تواند مبتنی بر نقادی ایدئولوژی‌های سیاسی برای پاره‌کردن «پرده‌ی پندار»ی که آگاهی کاذب بر روی واقعیت می‌کشد نباشد…
Une réflexion sur l'Iran
جلد دوم، بخش نخست، صص۲۸-۲۹
Dr Javad Tabatabai
