Rédaction de lettre de politique – Pensée d'Iranshahri – Dr Javad Tabatabai
سیاست‌نامه نویسی، نخستین جریانی بود که در سپیده‌دم دوره‌ی اسلامیِ فرهنگ و تمدن ایران‌زمین از سرچشمه‌ی اندیشه‌ی ایرانشهری روان‌شد و تا فراهم آمدن مقدّمات جنبش مشروطه‌خواهی و حتی فراتر از آن به صورت‌های گونه‌گون دوام آورد.
البته این نکته را نیز نباید ناگفته گذاشت که اندیشه‌ی سیاسی ایرانشهری با سیاست‌نامه‌نویسی، به‌رغم تداوم آن در این، دارای این تمایز بنیادین بود که عنصر اساسی اندیشه‌ی سیاسی ایرانشهری مفهومِ «شاهِ آرمانی» بود، در حالی‌که سیاست‌نامه‌نویسان با ایجاد دگرگونی در شالوده‌ی این مفهوم، نظریه‌ای را تدوین کردند که ما «نظریه‌ی سلطنت واقعا موجود» نامیده‌ایم.
از سوی دیگر، همین نظریه به‌تدریج به جریان عمده‌ی اندیشه‌ی سیاسی در دوره‌ی اسلامیِ ایران تبدیل شد، و با انحطاط تدریجی اندیشه در ایران‌زمین که اسباب زوال تمدن و فرهنگ ایران را فراهم‌آورد.
به‌ویژه فیلسوفان سیاسی، التقاطی نامیمون از فلسفه‌ی سیاسی و سیاست‌نامه‌نویسی و نیز عناصری از شریعت‌نامه‌نویسی ایجاد کردند که در واقع «ایدئولوژی» نژادی نوآیین بود که حکیم ابوالقاسم فردوسی، سده‌ها پیش، آمدن آن را از ویژگی‌های دوره‌ی تباهی ایران‌زمین دانسته‌بود…
ابن‌خلدون و علوم‌اجتماعی
ص۲۸
Dr Javad Tabatabai
