سرکوب مصریان نافرمان بدست دستور داریوش بزرگ

سرکوب مصریان نافرمان بدست سربازان کرمان و پارس

تا اول ژوئیه سال ۴۲۵ پیش از میلاد، دیگر برحکمران ایرانی مصر مسلم شده بود که آتنی ها بار دیگر به تحریک مصریان بر ضد امپراتوری ایران دست زده بودند. مصریان در یکصدمین سال حکومت ایرانیان بر آنان، در پرداخت مالیات به حکمران ایرانی مصر تعلل می کردند و این تعلل که به تدریج عمومیت یافته بود سوء ظن حکمران را برانگیخته بود و در این زمینه دست به بررسی گسترده زده بود.

 تحقیقات حکمران به این نتیجه رسیده بود که محرک مصریان در این نافرمانی و کارشکنی، آتنی ها بودند که با دولت ایران به دلیل حمایت از اسپارتی ها دشمنی داشتند. آتنی ها از دیر زمان با مصریان داد و ستد داشتند و با کشتی های خود به بنادر مصر رفت و آمد می کردند.

به علاوه، مصر دارای جوامع کوچک آتنی بود. در آن زمان میان اسپارت و آتن جنگ بود و دولت ایران با کمک مالی، ارسال اسلحه، تدارکات و کشتی از اسپارتی ها حمایت می کرد و سرانجام همین کمکها باعث پیروزی اسپارت شد.

این جنگها که سالها طول کشید، در تاریخ به «جنگهای پلوپونز/ Poloponnesian War» معروفند که «توسیدس Thucydides» مورخ، گزارشگر عینی این جنگها بود و تحت همین عنوان تاریخ مشهور خود را نوشت.

آتنی های آن زمان دولت ایران را «امپریالیست» می خواندند که این اصطلاح از همان زمان باقی مانده و رواج یافته است.
مصر در سال ۵۲۶ پیش از میلاد به دست «کامبیز Cambyses ( کامبوزیا – کامبوجیا ) پسر و جانشین کوروش بزرگ فتح شد و ایرانیان قسمتهای از سودان [در آن زمان: نوبی] و لیبی را هم به آن اضافه کردند.

نافرمانی مصریان در سال ۴۲۵ پیش از میلاد که سومین نافرمانی ایشان در طول سلطه ایران بود؛ با اعزام نیروی اضافی از فارس امروز و کرمان از طریق دریا سرکوب شد و آتنی ها از مصر اخراج و ممنوع الورود به آن سرزمین شدند. در آن زمان کشتی ها از خلیج فارس از طریق آبراهی که به تصمیم داریوش بزرگ حفر شده بود تا اعماق مصر و دریای مدیترانه رفت و آمد می کردند. حکومت ایران برمصر ۲۰ سال پس از نافرمانی سال ۴۲۵ پیش از میلاد، جمعا ۱۲۰ سال و چند ماه، ادامه یافت.دولت ایران مصر را به نام یک ساتراپی ( استان ) خود اداره می کرد.به همین دلیل، مورخان شاهان هخامنشی ایران را سلسله بیست و هفتم مصر بشمار آورده اند. پس از آن نیز تا قرنها، یهودیان مصری خود را همچنان اتباع امپراتوری ایران معرفی می کردند.

باید دانست که به دستور داریوش بزرگ میان دریای سرخ و رود نیل یک آبراه حفر شده بود تا کشتی ها از خلیج فارس مستقیماً به مصر روند و به همین جهت، نیروهای ایرانی مستقر در مصر در طول ۱۲۰ سال حکومت ایران و نیز کارمندان دولت و حکام ایرانی مصر از کرمان و فارس اعزام می شدند که به خلیج فارس نزدیکتر بودند و هر دو شورش سالهای ۴۲۵ و ۴۵۴ پیش از میلاد مصر توسط سربازان تازه نفس اعزامی از کرمان سرکوب شد.

آثار آبراه دریای سرخ- رود نیل و لوح مربوط به سه دهه پیش توسط باستانشناسان کشف و در دسترس است.

دکتر نوشیروان کیهانی