رخشای اولین دستیار هوش مصنوعی ایرانی رخشای اولین دستیار هوش مصنوعی ایرانی
آثار باستانی و ارزش های تاریخیایران باستان

ايلاميان(ایلام)

گاهنگاری تاريخ و فرهنگ ايلاميان

گاهنگاري تاريخ و فرهنگ ايلامياناهنگاري تاريخ و فرهنگ ايلاميان

پادشاهي ايلام نزديك به دو هزارسال تاپانصد و پنجاه پيش از ميلاد در جنوب غربي سرزمين كنوني ايران برپا بود. اين پادشاهي از اتحاد دولتهاي كوچك تشكيل شده بود و تقريبا در تمام مدت از استقلال بر خوردار بوده است.اوج شكوفايي ايلام در نيمه دوم هزاره دوم پيش از ميلاد بود . سرزمين آنها از شمال تا نزديك همدان ، از مشرق تا كرمان ، از جنوب تا خليج فارس و از مغرب تا نواحي بين النهرين گسترده بود.


شروع تاريخ ايلام از حدود ۲۴۰۰پ م است.انشان از جمله مراكز پادشاهي كوچكي بود كه پادشاهي بزرگ ايلام را تشكيل مي داد.نزديك به ۲۲۰۰ پ م كوتيك اينشوشينيك پادشاه نيرومند انشان بين دولتهاي محلي در منطقه اتحاد پديد آورد و خود در راس آن قرارگرفت و به اين ترتيب پايه گذار ايلام بزرگ شد.

در قرن ۱۲پ م، ايلاميان به پادشاهي پانصد ساله كاسي ها در سرزمين بابل پايان دادند.
در زمان ايلاميان كشاورزي و فن آبياري بسيار پيشرفت كرد و سبب زمينداري و مالكيت خصوصي بر زمين شد.سفال سازي،ذوب فلز و بازرگاني نيز در اين دوره رونق فراوان گرفت.

مهرهاي ايلامي باقيمانده از هزاره سوم پيش از ميلاد از زندگي اين مردم آگاهيهايي به ما ميدهد.بر اين مهرها چشم انداز دشت شوش با نهرهاي گوناگون ،جانوران اهلي،مرغزارها ،روستاييان در حال كشاورزي‌،چوپانان و دامها ، زنان در حال چيدن ميوه با دامنهاي بلند تصوير شده اند.همچنين تصاوير حرفه كوزه گري ، حجاري،بافندگي، نانوايي ،ماهيگيري،باغباني،گازري،فلز كاري، نجاري، بازرگاني ،نويسندگي و كاهني نيز در اين مهرها ديده ميشود.در دولت ايلام نرخ بهره مشخص بوده است،ابزارهاي اندازه گيري يكسان بودند، كاهنان درمعاملات شركت مي جستندو اداره سرزمينهاي وسيع كشاورزي با آنان بود. مالكيت شخصي قانوني بود.زبان آنها ايلامي بود و خط مخصوص خود داشتند.البته به سبب همسايگي با بين النهرين از خط اكدي و سومري نيز استفاده ميكردند.
بزرگترين خداي ايلاميان هوبان يا گل بود.الهه اين شوشيك در مر تبه بعدي قرار داشت.قرار گرفتن الاهه در مقام بالاترين مرتبه خدايان نشان از احترام آنها به مقام زن بود.آنها علاوه بر دههاخداي ايلامي به خدايان بابلي نيز اهميت ميدادند. خدايان براي خود معابدي داشتند كه معروفترين آنها در هفت تپه و چغازنبيل است.


اعداد كسري را ايلاميان ابداع كرده اند. آنها شناسايي اعداد را از سومريها آموخته بودند.هنر ايلامي در غرب آسيا بسيار ممتاز بوده و حتي بر هنر مصري نيز تاثيراتي گذاشته است. نمونه هايي از هنر آنها ،ظرفهاي سفالين با نقشهاي ظريف هندسي و شكل جانوران، ابزارها و مجسمه هاي ساخته شده از عاج،مفرغ و گل با نقوش برجسته ،كارهاي سنگي،زيورهاي ظريف و بناهاي معماري باشكوه بوده.


شهرهاي مهم ايلاميان شوش و دور-اونتش بوده است .شوش پايتخت اصلي ايلاميان بود و گذشته از آثار بسيار ايلامي ،ستوني كه قانون حمورابي بر آن نقش بسته است نيز در آن كشف شده است. شهر دور-اونتش نيز در همسايگي شوش قرار دارد كه اكنون آنرا به نام چغازنبيل ميشناسيم.در قرن سيزده پيش از ميلاد ، به فرمان يكي از پادشاهان ايلامي به نام اونتش گل اين شهر ساخته شده است. زيگورات چغازنبيل نيز در اين شهر قرار دارد. شهر مذكور هنوز از زير خاك بيرون نيامده است و در منطقه اي نظامي قرار دارد. معبدهاي هفت تپه نيز در اين مكان قرار دارند.


در قرن ۱۲پ م بخت النصر پادشاه بابل ايلاميان را شكست داد و از اين تاريخ تا قرن ۷ پ م ايلاميان قدرت خود را از دست داده بودند.پس از آنكه دوباره قدرت خود را به دست آوردند ، دخالتهاي دولت آشور موجب بروز اختلاف در خاندان شاهي ايلام شد. در سالهاي ۶۴۸تا۶۴۶پ م آشور بانيپال به ايلام حمله كرد و شوش وشهرهاي بزرگ ديگر را به شيوه وحشيانه آشوري غارت كرد.هر چند كه سرزمينهاي ايلام ضميمه خاك آشور نشد ولي ديگر ايلام اهميت خود را از دست داد. كورش هخامنشي در سال ۵۵۹پ م به پادشاهي انشان رسيد و ايلام يكي از بخشهاي امپراتوري هخامنشي شد. شوش نيز به يكي از اقامتگاههاي مهم هخامنشي تبديل شد.

چندی از آثار ایلامی:

كلاه خود ايلامي
کلاه‌خود پرنده و سه پیکر از آثار تاریخی است که قدمت آن به دوره ایلام میانه باز می‌گردد. بر روی این کلاه خود سه پیکر قرار دارند، نفر وسط مرد ریش داری است که گلدانی را در دست گرفته‌است. در بالای کلاه خود پرنده‌ای با بال‌های گشوده در حال پرواز می‌باشد. قدمت این اثر به سده ۱۴ پیش از میلاد باز می‌گردد و در موزه متروپولیتن نیویورک نگارخانه ۴۰۴ نگهداری می‌شود.
گور دخمه ايلامي در فارس
گور دخمه ايلامي در فارس
مهر از ايلام قديم
فردي مقابل شاه يا خدا به حالت احترام ايستاده است – زني هم در زير درختان انگور نشسته است.
مهر استوانه اي از دوره ايلام قديم – ۲۰۰۰ پ م – محيط مهر ۳.۲ سشانتيمتر- موزه مترو پوليتن..
رخشای اولین دستیار هوش مصنوعی ایرانی رخشای اولین دستیار هوش مصنوعی ایرانی

شمشاد امیری خراسانی

شناخت تاریخ و فرهنگ ایران به نمونه ورود به دنیایی است که جز عشق و افتخار و گاهی اندوه چیزی انتظار ما را نمی کشد ، شاید تاریخ ما در حافظه ژن های ما ذخیره شده است تا بتوانیم با آن آگاهی به خود و فرا خود را گسترش دهیم .

نوشته های مشابه

اشتراک در
اطلاع از
guest

6 نظرات
تازه‌ترین
قدیمی‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
پارسا ایرانی

درود در مورد اعداد کسری بیشتر توضیح میدین کمی در ابهام هستم

poor boy

ببخشید یک سئوال درستش عیلام هست یا ایلام؟

ویانا

درود بر تمامی مهربانو ها و مهربان های پارسی
از تمامی نوشته های زیبایتان ممنونم.
تنها نکته ای که می خواهم بگویم این است که عیلام با عین نوشته میشود نه با الف.عنوان این نوشته را تصحیح فرمایید.
سپاس

معین فتحی نیا

سلام
ممنون بابت تصاویری که از آثار ایلامی در مطلب به کار بردید.
وبسایت شما در تمامی بخش ها دارای مطالب کاملی است ولی در بخش عیلامیان تنها یک مطلب دارید.
لطفا به این بخش هم رسیدگی کنید تا دوستان بیشتر با تاریخ عیلامیان آشنا شوند.
با تشکر.

دکمه بازگشت به بالا